Fonds Verstedelijking

In 2017 deed de gemeente Almere mee met de prijsvraag Who Cares. De prijsvraag beoogde vernieuwende concepten voor wonen en zorg binnen de context van wijkvernieuwing te oogsten. De prijsvraag heeft geresulteerd in één lopend project, genaamd Binnenhaven (voorheen BloemkoolBurenbond/Eigentijds Hof). Ondanks dat het experiment al enige tijd loopt, heeft de ambitie van Who Cares niets aan actualiteitswaarde ingeboet. In bestaande wijken nieuwe woonvormen creëren tussen intramurale zorg enerzijds en geen zorg anderzijds, is nog steeds hard nodig en komt niet zonder actieve interventies tot stand. In de zomer van 2020 is een Almeers kader voor het initiatief vastgesteld. In 2020 zijn enkele presentaties gegeven. Hierdoor is de landelijke interesse voor de lessen en resultaten van Who Cares in Almere duidelijk gewekt.

WikiHouse is een betaalbaar, duurzaam en digitaal geproduceerd houtskelet bouwpakket op basis van een open source systeem waarmee iedereen zelf een huis kan ontwerpen en bouwen.
2020 was een druk jaar voor WikiHouse in Almere. In de eerste maanden werd een intensief proces doorlopen richting de bouw van de eerste 13 woningen. Ondanks dat door corona een aantal deelnemers moest afhaken en er diverse kinderziektes naar boven kwamen, zijn 9 zelfbouwers sinds de zomer bezig met de bouw van hun WikiHouse. Parallel hieraan is de werving voor de tweede fase (met 18 woningen) opgestart. Naast enige standaardisering  in het bouwconcept is een huur – koop constructie geïntroduceerd in samenwerking met Stichting Steenvlinder INC. Verder is er gewerkt aan het H4.0E platform en de integratie van de WikiHouse modules hierop, dat als een soort IKEA keukenplanner voor woningen moet gaan functioneren.

Bouwen door de buurt is een pilot die ruimte geeft aan een kleinschalige, fijnmazige en bottom up-woningbouw. Daarbij zijn de wijkbewoners zelf aan zet. In 2020 is het startdocument Doel en Aanpak voor het experiment ontwikkeld. Verschillende wijken zijn onderzocht als mogelijke pilotwijk. De keuze is gevallen op Kruidenwijk vanwege de daar aanwezige gezinsverdunning, de vergrijzing, het grote aandeel eigenwoningbezit én vanwege het gegeven dat de bewoners zich er bovengemiddeld thuis voelen. In het najaar van 2020 is de pilot voorgelegd aan tien actieve buurtbewoners. Met de corporaties die bezit hebben in Kruidenwijk heeft afstemming plaatsgevonden. Zij staan in beginsel positief tegenover het mogelijke verzoek om samen met initiatiefnemers, die behoren tot hun doelgroep, woningen te ontwikkelen in de sociale huur of koop.

Het idee om transformatie van leegstaande gebouwen meer van onderop, met de gebruiker centraal, tot stand te laten komen, bleek eind 2019 een brug te ver. In 2020 is gewerkt aan een publicatie om de geleerde lessen te ontsluiten. Het digitale magazine ‘Transformatie, een experiment?’ laat verschillende deskundigen en ervaren partijen aan het woord die terugblikken op het concept en de ervaringen in het project, alsmede hun licht laten schijnen over de context van het thema in Nederland. De publicatie is aangeboden aan een brede groep betrokkenen bij het Woningbouwatelier en diverse media, wat heeft geleid tot enkele doorplaatsingen. Om ook de effecten van corona en mogelijke kansen voor vervolg te verkennen, is een digitale break-out-sessie op Building Holland georganiseerd en een opinieartikel voor Vastgoedmarkt.nl geschreven.

Almere heeft met de Floriade in 2022 hoge ambities op het gebied van toekomstbestendigheid, duurzaamheid en bijzondere architectuur. Ambities die de basis vormen van het experiment ‘Duurzaam en digitaal bouwen op de Floriade’. Het experiment draait om innovaties in de verduurzaming van bouwen en gebiedsontwikkeling en circulaire economie. De Floriade vormt daarvoor een geschikte proeftuin.
Begin 2020 werd duidelijk dat de Green Embassies niet gerealiseerd zouden worden, waarna met de Floriade BV gezocht is naar andere mogelijkheden om Vernieuwend Wonen te laten landen op de expo. Besloten is het experiment voort te zetten bij de Dutch Innovation Experience (DIX) en het Circulair Paviljoen. Om de ambitie het meest biobased gebouw van de wereld te ontwikkelen, heeft het Woningbouwatelier twee biobased experts voor de DIX aangetrokken. Zij hebben het bouwteam voorzien van gedetailleerde materialenkennis, die is gebruikt in het komen tot een ontwerp. Vanwege de hoge kosten en uitblijven van een investeerder, heeft de Floriade BV besloten om de DIX als tijdelijk gebouw te ontwikkelen – waarbij de opgedane biobased kennis zoveel mogelijk wordt ingezet. Deze kennis is ook beschikbaar voor een toekomstig experiment/bouwexpo rond dit thema.
Het ontwikkelproces van het Circulair Paviljoen is pas eind 2020 opgestart. Er liggen eerste ontwikkel- en ontwerpuitgangspunten, die in 2021 verder uitgewerkt worden. Inzet van het Woningbouwatelier richt zich daarbij op circulair bouwen.